Công bố 6 nguyên tắc cốt lõi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có trách nhiệm

Nhằm đưa ra định hướng sử dụng AI một cách văn minh, minh bạch và đúng pháp luật trong lĩnh vực truyền thông, sáng 30/9, Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) công bố “Bộ quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm trong truyền thông số – Phiên bản 1.0”.

Bộ quy tắc gồm 6 nguyên tắc cốt lõi: minh bạch, đáng tin cậy, tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền riêng tư, tôn trọng phẩm giá con người và có trách nhiệm. Đi kèm là 29 hướng dẫn cụ thể cho người dùng AI và 5 lưu ý riêng đối với hoạt động quảng cáo trực tuyến.

Cụ thể, Bộ quy tắc gồm 6 nguyên tắc cốt lõi:

(1) Minh bạch: Luôn thông báo rõ ràng khi sử dụng nội dung do hệ thống AI tạo ra hoặc chỉnh sửa, sử dụng tính năng gắn nhãn AI với nội dung do hệ thống AI tạo ra khi đăng tải nội dung này trên nền tảng mạng xã hội;

(2) Đáng tin cậy: Nội dung truyền thông được kiểm chứng, có căn cứ, xuất phát từ nguồn rõ ràng và không bị bóp méo.

(3) Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ: Việc tạo và chia sẻ nội dung cần tôn trọng quyền tác giả và các quyền sở hữu trí tuệ khác (quyền liên quan và các quyền sở hữu công nghiệp).

(4) Bảo vệ quyền riêng tư: Chỉ xử lý dữ liệu cá nhân khi thực sự cần thiết và dựa trên sự đồng ý của chủ thể dữ liệu, đồng thời phải thực hiện các biện pháp bảo mật thích hợp theo yêu cầu của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và các văn bản hướng dẫn liên quan.

(5) Tôn trọng phẩm giá con người: Mọi hành vi sáng tạo, truyền tải nội dung truyền thông phải đặt con người làm trung tâm và vì lợi ích tốt đẹp nhất của con người.

(6) Có trách nhiệm: Cá nhân, tổ chức thực hiện các hành vi trên mạng xã hội phải tuân thủ các quy tắc về đạo đức cá nhân, nghề nghiệp, chuẩn mực xã hội, chính sách nội bộ tại nơi làm việc và sẵn sàng giải trình hoặc gánh chịu hậu quả liên quan. 

Ngoài 06 nguyên tắc cốt lõi này, còn có 29 hướng dẫn cụ thể cho người dùng AI và 5 lưu ý riêng đối với hoạt động quảng cáo trực tuyến. Bộ quy tắc đặt mục tiêu cân bằng giữa quyền tự do sáng tạo và trách nhiệm xã hội, thúc đẩy sự minh bạch, đáng tin cậy trong truyền thông số, đồng thời khuyến khích xây dựng văn hóa đối thoại tích cực, có trách nhiệm trên không gian mạng.

Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Nguyễn Minh Hồng phát biểu tại chương trình

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch VDCA, cho rằng bên cạnh hệ thống pháp luật mang tính bắt buộc, các bộ quy tắc hành xử đóng vai trò như một khuôn khổ đạo đức mềm, góp phần định hướng hành vi một cách tự nguyện, dựa trên sự đồng thuận trong cộng đồng nghề nghiệp.

Bộ quy tắc này được xây dựng trên cơ sở tham chiếu Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, Luật Quảng cáo sửa đổi năm 2025 cùng các văn bản liên quan. Đồng thời, tài liệu cũng kế thừa tinh thần của các nguyên tắc đạo đức quốc tế từ UNESCO, OECD và kinh nghiệm điều chỉnh AI của các quốc gia như Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Úc, Malaysia và Hoa Kỳ.

Ông Hồng nhấn mạnh: Đây là bước đi đầu tiên nhằm cụ thể hóa các giá trị đạo đức và pháp lý thành các hướng dẫn dễ hiểu, phù hợp với bối cảnh sáng tạo nội dung ngày càng mở rộng và đa dạng.

"VDCA kỳ vọng bộ quy tắc sẽ là nền tảng để cộng đồng truyền thông số cùng chung tay xây dựng một không gian mạng minh bạch, trách nhiệm và phát triển bền vững", ông nói.